1․Ընդգծել այն հատուկ անունները, որոնց կազմում հասարակ գոյականներ կան։ Դանիել Վարուժան, Ալեքսանդր Շիրվանզադե, Լևոն Շանթ, Վահան Տերյան, Վարդան Մամիկոնյան, Վասակ Սյունի, Նար-Դոս, Մովսես Խորենացի, Ակսել Բակունց, Գուրգեն Մահարի, Ավետիք Իսահակյան, Գուրգենդուխտ, Որմիզդուխտ, Գևորգ Մարզպետունի, Ասպրամ, Սահակ Սևադա, Հուսիկ, Աշոտ Բռնավոր, Արտակ Մոկացի, Ցլիկ Ամրամ, Շահանդուխտ, Սահականույշ, Գրիգոր Մագիստրոս, Մխիթար Գոշ, Նահապետ Քուչակ, Գեղամ Սարյան, Եղիշե Չարենց, Միսաք Մեծարենց, Հայք, Վան, Ծաղկաձոր, Մուշ, Արշակավան, Սասուն, Ապարան, Արտաշատ, Վանաձոր, Գյումրի, Սպիտակ, Աշտարակ, Անի, Կարին, Կարս, Մալաթիա, Կեսարիա, Զվարթնոց, Էջմիածին, Ստեփանավան, Կարմիր, Կապուտկող, Գորիս, Կապան, Հադրութ, Ստեփանակերտ, Արցախ, Հրազդան․ Սևան, Որոտան, Աղստև, Չիչխան, Դեբեդ, Գուգարք, Վայք, Եղեգնաձոր, Ամասիա, Ղուկասյան։
2․ Ընտրել և դեմ-դիմաց գրել տրված օտարաբանությունների հայերեն համարժեքները։ 1․Սդելկա-գործարք, դիրիժոր-խմբավար, սիստեմ-համակարգ, սպրոս-պահանջարկ, ստաբիլ-կայուն, ստավկա-խաղադրույք, ստիմուլ-խթան, ստրախովկա-ապահովագրություն, սպիրալ-պարույր, սուվերեն-ինքնիշխան, վալյուտա-արժույթ, վետո-արգելք, տաբլիցա-աղյուսակ, տամոժնյա-մաքսակետ, տոտալ-ընդհանուր, տրադիցիա-ավանդույթ։ 2․ արժույթ, ինքնիշխան, խմբավար, պարույր, խաղադրույք, ապահովագրություն, կայուն, ավանդույթ, պահանջարկ, խթան, համակարգ, մաքսակետ, ընդհանուր, աղյուսակ, արգելք, գործարք։
1.Change the verb into the correct form: 1. I (go) go to the city once a week. 2. You (play) play the guitar very well. 3. She never (visit) visits me. 4. Tom always (find) finds new ways to do things. 6. Ann (want) wants to speak. 7. Toronto (be) is in Canada. 8. Cars (have) have wheels. 9. My mother (have) has a big house. 10. We (play) play a lot. 11. They (sell) sell fruit and eggs. 12. The building (be) is is on fire. 13. Marta (seem) seems sad. 14. I usually (help) help my neighbors. 15. His brother rarely (leave) leaves town. 2. 1. Daniel (fly) flies to Paris once a year. 2. She never (do) does her homework. 3. Lisa (try) tries to help her sister. 4. Mark (go) goes home at seven. 5. The baby (cry) cries every night. 6. He (miss) misses her a lot. 7. Joe (study) studies really hard. 8. A boy (kiss) kisses a girl. 9. Joana (buy) buys new stuff all the time. 10. Tim (watch) watshes this show every night. 11. Sara (say) says this all the time. 12. The teacher (teach) teaches us new things. 13. He (pay) pays me well. 14. Barbara (wash) washes the dishes, and Leo washes the floor. 15. Nick (play) plays tennis twice a week. 16. This girl always (push) pushes somebody. 17. Isabella (enjoy) enjoys listening to music. 18. David never (mix) mixes milk and eggs. 19. The bee buzzes (buzz). 20. Taylor (fix) fixes cars. 3. Change the verb into the correct form: 1. I (not ride) don’t ride horses. 2. You (not sell) don’t sell cars. 3. He (not bring) doesn’t bring gifts. 4. She (not take) doesn’t take pictures. 5. It (not cost) doesn’t cost so much. 6. We (not seem) don’t seem so happy. 7. They (not buy) don’t buy new products. 8. Michael doesn’t dance (not dance). 9. Michel (not run) doesn’t run fast. 10. Tim and Kate (not work) don’t work every day. 11. Lucas and Clara (not eat) don’t eat meat. 12. I (not swim) don’t swim much. 13. You (not ski) don’t ski at all. 14. It doesn’t hurt (not hurt). 15. We don’t give up (not give up).
Упражнение 5. Составить 5 предложений, где будет видно время․ Например,
Я пришел на совещание, опоздав на пятнадцать минут․
11;55
12;12
14;15
23;55
09;10
10;10
12;10
15;15
16;10
17;25
18;55
Тема 2. Не скажешь сколько времени?
В русском языке распространены две часовые системы, 12-часовая (более распространена в разговорной речи) и 24-часовая.
Как спросить о времени?
Не подскажите, который час?
Сколько сейчас времени?
Вы не знаете, сколько сейчас времени?
В выражениях времени используют количественные числительные ГОВОРИМ О ЧАСАХ (ТОЧНОЕ ВРЕМЯ) или же добавлем утра или вечера
00.00 — полночь или двадцать четыре часа
12.00 — полдень или двенадцать часов
01.00 или 13.00 – Один час или тринадцать часов
02.00 или 14.00 – Два часа или четырнадцать часов
03.00 или 15.00 – Три часа или пятнадцать часов
04.00 или 16.00 – Четыре часа или шестнадцать часов
05.00 или 17.00 – Пять часов или семнадцать часов
06.00 или 18.00 – Шесть часов или восемнадцать часов
07.00 или 19.00 – Семь часов или девятнадцать часов
08.00 или 20.00 – Восемь часов или восемнадцать часов
09.00 – 21.00 – Девять часов или двадцать один час
10.00 или 22.00 – Десять часов или двадцать два часа
11.00 или 23.00 – Одиннадцать часов или двадцать три часа
Слова, связанные со временем
Сейчас
— Сейчас пять вечера
Ровно — Ровно в полдень у нас рейс в Сочи.
Половина
-Сейчас на часах половина третьего
Почти
— Мы прождали его почти 20 минут.
Скоро
— Скоро три часа, и мы будем обедать.
Примерно
— Точно не знаю, но сейчас примерно одиннадцать часов утра. Четверть в современном языке достаточно редкое и заменяется на «15 минут».
Сутки (день, полдень, вечер, ночь) в разговорной речи, как правило, не указываются и следует понимать из контекста. Их можно добавлять с целью подчеркнуть смысл конкретной фразы в предложении.
02.05 или 14.05 – пять минут третьего
11.10 или 23.10 – десять минут двенадцатого
08.15 или 20.15 – пятнадцать минут девятого
04.20 или 16.20 – двадцать минут пятого
06.25 или 18.25 – двадцать пять минут седьмого
Премьера фильма начнётся после рекламы, в десять минут восьмого (19.10). – Наш урок русского языка заканчивается в пятнадцать минут первого (12.15). – 2.При выражении времени с 31 минуты и до 59 минут (стрелка циферблата от 6 до 12) используется предлог «без».
Как правило его употребляют в речи, когда остаётся от 20 минут до следующего часа.
03.40 или 15.40 – без двадцати (минут) четыре
07.45 или 19.45 – без пятнадцати (минут) восемь
01.50 или 13.50 – без десяти (минут) два
10.55 или 22.55 – без пяти (минут) одиннадцать
Таким образом, словосочетание «35 минут» в разговорной речи вы, скорее всего, услышите без предлога «без».
05.35 или 17.35 – тридцать пять (минут) шестого
Кстати, для удобства можно не произносить «минут» и это не будет являться ошибкой. Поэтому в примерах данное слово указано в скобках.
Без десяти восемь (19.50) приедет мой брат с семьей, и мы поедем на вокзал на поезд до Санкт-Петербурга. Время выступления Аннет на конференции запланировано на без пятнадцати шесть (17.45). КАК ЕЩЁ МОЖНО СКАЗАТЬ О ВРЕМЕНИ?
Также в разговорной речи можно услышать и упрощённую версию выражений времени с использованием часов и минут поочерёдно.
Например:
13.45 – Тринадцать сорок пять
16.07 – Шестнадцать ноль семь
В двенадцать сорок (12.40) начнётся вторая часть представления в цирке. Уже четырнадцать пятьдесят (14.50). Пора возвращаться на работу после отдыха.
Упражнения для выполнения
Упражнение 1. Напишите сколько времени на всех часах
Упражнение 2
Придумайте предложения со словами — примерно, ровно, половина, без пяти, пятнадцать минут, четверть, без десяти, сорок пять минут
1․ Ներկայացնել զարգացած և զարգացող երկրների գլխավոր բնութագրիչները։ Սրանց թվին են պատկանում նախ և առաջ ԱՄՆ–ն, Ճապոնիան, Կանադան, Արևմտյան Եվրոպայի երկրները, Ավստրալական Միությունը, Նոր Զելանդիան, Իսրայելը և Հարավաֆրիկյան Հանրապետությունը: Հաճախ այս խմբին են դասում նաև նոր արդյունաբերական երկրները, որոնք ոչ վաղ անցյալում ունեին զարգացող երկրներին բնորոշ տնտեսություն (Սինգապուր, Կորեայի Հանրապետություն, Արգենտինա, Բրազիլիա և այլն): Դրանք բոլորն էլ տիրապետում են հզոր գիտատեխնիկական ներուժի, առանձնանում են իրենց տնտեսության ծավալներով և զարգացման մակարդակով, բնակչության թվով և այլն:
2․ Ուրվագծային քարտեզի վրա, նշել՜ և գույներով առանձնացնել աշխարհի զարգացած երկրները, զարգացող նավթարտահանող, լատինամերիկյան և անցումային տնտեսության երկրների խմբերը։
3․ Նշել ժամանակակից պետությունների կառավարման ձևերը։ Առանձնացնել նախագահական և խորհրդարանական հանրապետությունների տարբերիչ գծերը։
4․ Ըստ աշխարհամասերի՝ կազմել դաշնային պետությունների ցանկը։ Դաշնությունը պետական կառուցվածքի ձև է, երբ մի քանի պետական կազմավորումներ, իրավաբանորեն ունենալով որոշակի քաղաքական ինքնավարություն, կազմում են մեկ միասնական պետություն: Դաշնության տարածքը բաղկացած է իր մեջ մտնող առանձին միավորների (նահանգների, պրովինցիաների, հանրապետությունների, կանտոնների և այլն) տարածքներից:
Բջջի այն մասը, որը կոչվում է ցիտոպլազմա, փոքր-ինչ տարբերվում է կորիզավորների և նախակորիզավորների մոտ: Կորիզավոր բջիջներում, որոնք ունեն բջջակորիզ, ցիտոպլազման այն ամենն է, ինչը պլազմային թաղանթի և կորիզաթաղանթի միջև է: Նախակորիզավորներում, որոնք չունեն բջջակորիզ, ցիտոպլազման պլազմային թաղանթից ներս եցած ամեն ինչն է:Ե՛վ նախակորիզավորների, և՛ կորիզավորների ցիտոպլազմայի հիմնական բաղադրիչներից մեկը դոնդողանման ցիտոզոլն է՝ ջրային լուծույթ, որը պարունակում է իոններ, փոքր մոլեկուլներ և մակրոմոլեկուլներ: Կորիզավորների ցիտոպլազմայում են նաև թաղանթով պատված օրգանները, որոնք կախված են ցիտոզոլում: Բջջակմախքը, որը մանրաթելերի ցանց է, սատարում է բջջին և դրան տալիս է ձև, նույնպես ցիտոպլազմայի մաս է և օգնում է կարգավորելու բջջի բաղադրիչները:Թեև ցիտոզոլը հիմնականում ջուր է, այն կիսահեղուկ, դոնդողանման պարունակություն է իր մեջ կախված բազմաթիվ սպիտակուցների պատճառով: Ցիտոզոլը հարուստ է մակրոմոլեկուլներով և ավելի փոքր օրգանական մոլեկուլներով՝ ներառյալ գլյուկոզ և այլ պարզ շաքարներ, բազմաշաքարներ, ամինաթթուներ, նուկլեինաթթուներ և ճարպաթթուներ: Ցիտոզոլում կան նաև նատրիումի, կալիումի, կալցիումի և այլ տարրերի իոններ: Բջջի այս հատվածում տեղի են ունենում նյութափոխանակային բազմաթիվ ռեակցիաներ՝ ներառյալ սպիտակուցների սինթեզը:
1. Ներկայացնել Համաշխարհային տնտեսության ճյուղային կառուցվածքը։ Քանի որ համաշխարհային տնտեսությունը կազմված է ազգային տնտեսություններից, հետևաբար նրա գլխավոր ոլորտները և դրանցում ներառված ճյուղերը համընկնում են ազգային տնտեսության ճյուղային կառուցվածքին: Այսպիսով, համաշխարհային տնտեսության երկու հիմնական ոլորտներն են նյութական արտադրության ոլորտը և ոչ արտադրական ոլորտը կամ սպասարկման ոլորտը:
2. Առանձնացնել Համաշխարհային տնտեսության ավանգարդային եռյակի ճյուղերը։
Համաշխարհային տնտեսության ավանգարդային եռյակի ճյուղերն են՝ քիմիական արդյունաբերությունը,էլեկտրաէներգետիկան և մեքենաշինությունը։
3. Բնութագրել տնտեսության տեղաբաշխման վրա ազդող գործոնները։ Տարածքային գործոն. Բնառեսուրսային գործոն. Տրանսպորտայինգործոն. Աշխատանքաին ռեսուրսների գործոն. Տարածքային համակենտրոնացման գործոն. Էկոլոգիական գործոն. Գիտատարության գործոն. Տնտեսաաշխարհագրական դիրքի (ՏԱԴ-ի) գործոն
4. Ներկայացնել տնտեսության տնտեսաաշխարհագրական դիրք, հումքատար, էներգատար, աշխատատար արտադրությունները։
Ժամանակով Արևելքի մի հրաշագեղ աշխարհում արդարամիտ և խելացի մի թագավոր է եղել: Նա ունեցել է երեք որդի:
Եղավ, որ այդ թագավորը ծերացավ և կառավարության սանձը կամեցավ դեռ ողջ օրով հանձնել իր ժառանգներից նրան, որն ավելի ընդունակ կլինի այդ դժավրին գործին: Ուստի մի օր կանչեց որդիներին և ասաց.
-Սիրելի որդիներ, տեսնում եք, որ ձեր հայրը ծերացել է ու էլ չի կարող երկիրը կառավարել: Ես վաղուց իջած կլինեի իմ գահից, եթե կատարված տեսնեի այն միտքը, որ երկար տարիներ պաշարել է հոգիս: Եվ հիմա ձեզանից ով որ իմաստուն կերպով լուծե այդ իմ միտքը, նա կստանա իմ թագը, նա կկառավարե իմ ժողովուրդը:
-Ապրած կենա մեր սիրելի հայրը, սուրբ է մեզ համար նրա վեհ կամքը. Այդ ի՞նչ մեծ միտք է, որ չի կարողացել լուծել նրա իմաստուն հոգին:
-Ահա՛ տեսնո՞ւմ եք այդ ահագին և մեծածավալ շտեմարանը, որ վաղուց շինել եմ: Իմ փափագն էր այդ լցնել այնպիսի բանով, որ ամենապիտանին լիներ աշախարհիս երեսին, և որով կարողանայի բախտավոր դարձնել իմ ժողովուրդը: Այդ շտեմարանը մնում է դատարկ: Եվ հիմա, ո՛վ ձեզնից կարողանա այդ շտերամանը իր բոլոր անկյուններով, ծայրեծայր, լցնել աշխարհի այդ ամենապիտանի բանով, թող նա արժանի լինի գահին: Առե՛ք գանձերիցս ինչքան որ կուզեք և առանձին-առանձին ուղի ընկեք քաղաքե քաղաք, աշխարհ-աշխարհ, գտեք այդ բանը և լցրեք իմ շտեմարանը: Ձեզ երեք անգամ քառասուն օր միջոց եմ տալիս:
Որդիները համբուրեցին հոր ձեռքը և ճանապարհ ընկան: Ամբողջ երեք անգամ քառասուն օր նրանք շրջեցին քաղաքե քաղաք, աշխարհե աշխարհ. տեսան ուրիշ-ուրիշ մարդիկ, ուրիշ-ուրիշ բարքեր ու ժամանակին եկան կանգնեցին հոր առջև:
-Բարով եք եկել, անգին որդիներս, գտե՞լ եք արդյոք և բերել՝ ինչ որ ամենապիտանի բանն է աշխարհում:
-Այո՛, գտել ենք, սիրելի հայր,- պատասխանեցին որդիները: Եվ հայրն իսկույն վեր առավ որդիներին, և գնացին շտեմարանի դուռը. այնտեղ հավաքված էին բոլոր պալատականները և շատ ժողովուրդ: Թագավորը բացեց դուռը և կանչեց մեծ որդուն:
-Ինչո՞վ կլցնես այս ահագին շտեմարանս, սիրելի որդյակ, ի՞նչ բանով, որ աշխարհում ամենապիտանին լինի: Եվ մեծ որդին գրպանից հանեց մի բուռ հացահատիկ՝ պարզելով դեպի հայրը՝ ասաց.
-Հացով կլցնեմ այս ահագին շտեմարանը, թանկագին հայր: Ի՞նչն է աշխարհում ամենապիտանի բանը, քան հացը, ո՞վ կարող է առանց հացի ապրել: Շատ թափառեցի, շատ բան տեսա, բայց հացից անհրաժեշտ ոչինչ չգտա: Այն ժամանակ հայրը կանչում է միջնեկ որդուն.
-Ինչո՞վ կլցնես այս ահագին շտեմարանս, սիրելի որդյակ, ի՞նչ բանով, որն աշխարհում ամենապիտանին լինի:
Եվ միջնեկ որդին հանեց գրպանից մի բուռ հող, պարզելով դեպի հայրը՝ ասաց.
-Հողով կլցնեմ ես ահագին շտեմարանը, թանկագին հայր, ի՞նչն է աշխարհում ամենապիտանի բանը, քան հողը: Առանց հողի հաց չկա, առանց հողի ո՞վ կարող է ապրել: Շատ թափառեցի, շատ բան տեսա, բայց հողից անհրաժեշտ ոչինչ չգտա: Ապա հայրը կանչեց կրտսեր որդուն.
-Ինչո՞վ կլցնես այս ահագին շտեմարանս, սիրելի որդյակ, ի՞նչ բանով, որն աշխարհում ամենապիտանին լինի: Այդ միջոցին կրտսեր որդին հաստատ քայլերով մոտեցավ շտեմարանին, անցավ շեմքը, գրպանից հանեց մի փոքրիկ մոմ, կայծքարին խփեց հրահանը, կայծ հանեց, վառեց աբեթը, հետո մոմը: Բոլորը կարծում էին, թե նա ուզում է լույսով լավ զննել շտեմարանը, նրա ահագնությունը:
-Լույսով կլցնեմ այս ահագին շտեմարանը, իմաստուն հայր, լույսով միայն: Շատ թափառեցի, շա՛տ աշխարհներ տեսա, բայց լույսից անհրաժեշտ ո՛չ մի բան չգտա: Լույսն է ամենապիտանի բանը աշխարհում: Առանց լույսի հողը հաց չի ծնի, առանց լույսի հողի վրա կյանք չէր լինի: Շա՛տ թափառեցի, շա՛տ աշխարհներ տեսա և գտա, որ գիտության լույսն է ամենապիտանի բանը, և միայն գիտության լույսով կարելի է կառավարել աշխարհը:
-Ապրե՛ս,- գոչեց ուրախացած հայրը,- քեզ է արժանի գահն ու գայիսոնը, քանի որ լույսով ու գիտությամբ պիտի լցնես թագավորությունդ և մարդկանց հոգիները:
-Ապրա՛ծ կենա մեր երիտասարդ լուսավոր թագավորը,- գոչեցին ոգևորված պալատականներն ու ժողովուրդը ամբողջ:
1.Peter and Anna (decide) decided to redocorate their sitting room themselves. 2.They (begin) began painting, but (find) found the walls (be) were too wet. 3.Just as they (start) started to paint the third wall, the doorbell (ring) rang. 4.Ann nobly (say) said nothing and (go) went out of the living-room. 5.Ann (say) said she (get) got tired of interruptions of the noise coming from the next door. 6.He was sitting on the bank fishing when he (see) saw a man’s hat floating down the river. It (seem) seemed strangely familiar. 7.When I (reach) reached the street I (realize) realized that I (not/ know) didn’t know the number of Tom’s house. 8.The roads (be) were very crowded. 9. I (borrow) borrowed my brother’s car. 10. I used to (go) went to the dance with Jane. 11. He (lose) lost his job because he (keep) kept coming in late for work.
