Բագրատունյանց կենտրոնական թագավորությունից բացի՝ IX-X դարերում ստեղծվեցին մի քանի կրտսեր թագավորություններ: 894թ. Սմբատ I Բագրատունին Համամ Արևելցուն թագադրեց և վերակագնեց Հայոց Արևելից կողմանց թագավորությունը: Սմբատ I արքան 897թ. թագադրեց նաև Ատրներսեհ Բագրատունուն, որով հիմք դրվեց հայ Բագրատունիների կրտսեր ճյուղի՝ վրաց Բագրատունիների թագավորությանը:
Գոյատևեց մինչև 1801 թվականը: Այս թագավորության գահակալները աստիճանաբար ձուլվեցին վրացիների մեջ, ինչին նպաստեց Անիի թագավորության և հայկական մյուս պետությունների անկումը XI դարում:
Բագրատունիների կրտսեր թագավորության տիրուհիներից մի քանիսին հիշատակել են Հայոց թագուհիների շարքում: Մասնավորապես՝ Սոփի թագուհուն ով իրեն նաև համարում էր թագուհի հայոց և վրաց: Նաև Կարելի է հիշատակել Մարիամին ով իրեն համարում էր թագուհի անղազած և հայոց:
Հիշատակվում են նաև Ռուսուդանին և Թամարը ով կրում էր թագուհի հայոց տիտղոսը:
Մյուս թագուհիները պատկանում էին արծրունիներին վասպուրականում: Նրանց ներկայացուցիչներից էին Թամար (Մլքե) թագուհին Գագիկ Արծրունու կինը:
Կատան թագուհին Աբուսահլ-Համազասպի Արծրունու կինը և վերջին թագուհին Խուշուշը Սենեքերիմ Արծրունու կինը:
X դարում Բագրատունիները հռչակեցին ևս երկու Կարսի և Տաշիր ձորագետի թագավորությունները: Այս թագավորության անվանապես հայտնի միակ թագուհին Գորանդուխտն է Գագիկ Աբասյանի կինը: Ավելի հարուստ տեղեկություններ են պահպանվել Տաշիր-Ձորագետի թագավորության տիրուհիների մասին:
Թագավորության միասնական անկումից հետո էլ հայտնի են նշանավոր թագուհիներ: Մասնավորապես՝ Կյուրիկե II-ի (1145-1170թթ,) թագուհի Թամարը իր զավակների (Աբաս II-ի, Վասակի, Մարիամի, Մամքանի, Ռուսուդանի, Բորինայի և Վանենիի) հետ կատարել է մեծ շինարարական աշխատանքներ Սանահինում և այլուր:
Վանենի թագուհու կառուցած՝ Սանահինի կամուրջը
Հատուկ հիշատակության է արժանի Վանենի (Նանա) թագուհին՝ Կյուրիկյան Աբաս Բ արքայի տիկինը: Նա 1195թ. Կառուցել է Սանահինի հայտնի կամուրջը՝ ի հիշատակ վաղամեռիկ ամուսնու: Ավելի ուշ կառուցել է տվել Հովհաննա վանքի պարիսպը, պատվիրել է պատկերազարդ ձեռագիր Ավետարան և այլն:
Բագրատյանց դարարջանի կրտսեր թագավորություններից ամենաընդարձակը և հզորը Վասպուրականի Արծրունյաց պետություններ, որը 908թ. Գագիկ Արծրունին հռչակեց անկախ:
Հայտնի չե Գագիկ Արծրունու առաչին կնոջ անունը: Արքայի երկրորդ կինը դարձավ Սմբատ I արքայի եղբայր Շապուհ Բագրատունու դուստր Թամարը, որը հայտնի է Մլքե անունով, որե արաբերեն նշանակւմ է թագուհի:
Մլքե թագուհին մեծ մասնակցություն է ունեցել թագավորության կառավարման կյանքում: Նա 912 թվականից առաջ Վարագա ուխտի մեջ կառուցել է Սբ Աստվածածին եկեղեցին: Եկեղեցու շինարարության մասին թագուհին թողել է հիշատակություն մի ձեռագիր Ավետարանում: Կառույցն իրականացվել է թագուհու «ձեռքով ծախսով»:
Վարագա Սբ Աստվածածին եկեղեցին կանգուն էր մինչև 1915 թվականը: Այսօր եկեղեցու ավերակներից պահպանվել են բեկորներ:
Աղթամարի Սբ Խաչ եկեղեցին
915 թվականին Գագիկ Արծրունին կարգադրեց սկսել Աղթամար Սբ Խաչ եկեղեցու կառուցման աշխատանքները, որոնք տևեցին 6 տարի: 921 թվականին եկեղեցին օծվեց մեծ համդիսավորությամբ:
Տաճարի պատերը զարդարված եմ քանդակներով, իսկ ներսը՝ որմնանկարներով: Տաճարի վրա պատկերված էր Գագիկ Արծրունին, նրա պատկերից վեր երկու կանանց պատկերաքանդակներ են: Ձախ կողմում արքայամայր Սոփի իշխանուհին էր՝ լուսապսակով, որը ցույց տալիս, որ տաճարի կառուցման ժամանակ նա մահացած էր: Աջ կողմում Թամար թագուհին է:
Մլքե թագուհու Ավետարանն» ունի 464 մագաղաթյա թերթ և գրված է մեսրոպյան բոլորանկյուն երկաթագրով: Այն մինչ օրս հայտնի ամենահին պատկերազարդ հայերեն Ավետարանն է:
Թամար (Մլքե) թագուհին հիշատակվում է երկու կոնդակներում, որոնցից առաջինը վերաբերվում է նրա և Գագիկ Արծրունու արքայական գահ բարձրանալուն անմիջապես հաջորդած շրջանին, իսկ երկրորդը ՝ Գագիկ արքայի մահվանը հաջորդած տարիներին:
Առաջինը հայտնի է « Կոնդակ Սուրբ Աղբրկայ Վանից Մշոյ» անվամբ
Երկրորդը Աղթամարի կոնդակն է, որում ներկայացված է Գագիկ Արծրունի արքայի մահն ու նրա հարազատների սուգն այդ առիթով:
Մանրանկար Թամար (Մլքե) թագուհու Ավետարանից
Ցավոք, հայտնի չե, թե մինչև երբ է ապտել Թամար (Մլքե) թագուհին: Նա երեք տարի պահեց ամուսնու սուգը:
Անկախ նրա մարմնավոր կյանքի ավարտի թվականից, հիասքանչ թագուհու հիշատակն ապրում է այսօր՝ կապվելով ամենավաղ պատկերազարդված հայերեն Ավետարանին՝ Վարագա Սբ Աստվածածնին:
Many people travel for different purposes. Whether it is for a business trip or a holiday trip, we see people travelling often. Some people prefer a hilly area for travelling while the others like travelling to places with beaches. In this travelling essay, we will look at the importance of travelling and how it has changed ever since the old times.-Շատ մարդիկ ճանապարհորդում են տարբեր նպատակներով: Լինի դա գործուղման, թե արձակուրդի համար, մենք հաճախ ենք տեսնում մարդկանց, ովքեր ճանապարհորդում են: Որոշ մարդիկ ճանապարհորդելու համար նախընտրում են լեռնոտ տարածք, իսկ մյուսները սիրում են ճանապարհորդել դեպի լողափեր ունեցող վայրեր: Այս ճամփորդական էսսեում մենք կանդրադառնանք ճանապարհորդության կարևորությանը և թե ինչպես է այն փոխվել հին ժամանակներից ի վեր:
Importance of Travelling Essay
While the reasons for travelling are many, we must not forget that it can be a refreshing experience. Travelling is an experience that can teach us so many things that you cannot possibly learn while living at home.
Firstly, it teaches you how to make new friends. The world is full of people who love interacting. You get to make friends when you travel to new places and spend quality time with them.
Moreover, it also helps you enhance your social skills. After that, travelling is great for learning new skills. For instance, going to mountain regions teaches you how to trek. Similarly, going to beaches helps you learn scuba diving or surfing.
You can also enjoy the beauty of nature when you travel. Similarly, you get to explore nature like never before and find discover the earth’s beauty. Travelling also helps us understand people.
After you spend time at a new place, you interact with the local people of the place. You learn so much about them and their culture. It makes you more open-minded and be mindful of the culture and beliefs of different people.-Ճամփորդական էսսեի կարևորությունը Թեև ճանապարհորդելու պատճառները շատ են, մենք չպետք է մոռանանք, որ այն կարող է թարմացնող փորձ լինել: Ճամփորդելը փորձ է, որը կարող է մեզ սովորեցնել այնքան շատ բաներ, որոնք դուք չեք կարող սովորել տանը ապրելիս:
Նախ, այն սովորեցնում է ձեզ, թե ինչպես ձեռք բերել նոր ընկերներ: Աշխարհը լի է մարդկանցով, ովքեր սիրում են շփվել: Դուք կարող եք ընկերներ ձեռք բերել, երբ ճանապարհորդում եք նոր վայրեր և որակյալ ժամանակ եք անցկացնում նրանց հետ:
Ավելին, այն նաև օգնում է ձեզ բարելավել ձեր սոցիալական հմտությունները: Դրանից հետո ճանապարհորդելը հիանալի է նոր հմտություններ սովորելու համար: Օրինակ, լեռնային շրջաններ գնալը սովորեցնում է, թե ինչպես պետք է քայլել: Նմանապես, լողափեր գնալն օգնում է ձեզ սկուբա դայվինգ կամ սերֆինգ սովորել:
Դուք կարող եք նաև վայելել բնության գեղեցկությունը, երբ ճանապարհորդում եք: Նմանապես, դուք կարող եք ուսումնասիրել բնությունը, ինչպես երբեք և գտնել երկրագնդի գեղեցկությունը: Ճանապարհորդությունը նաև օգնում է մեզ հասկանալ մարդկանց:
Նոր վայրում ժամանակ անցկացնելուց հետո դուք շփվում եք տեղի բնակիչների հետ: Դուք այնքան շատ բան եք սովորում նրանց և նրանց մշակույթի մասին: Դա ձեզ դարձնում է ավելի լայնախոհ և զգույշ լինել տարբեր մարդկանց մշակույթի և համոզմունքների նկատմամբ:
Travelling: Then vs. Now
Travelling has changed significantly thanks to technology. In the earlier days, it was not easy to travel. Travelling on foot or on animals was the only option back then. Ships were also an option but they were too risky.
Further, people use bullocks and horse carts and even camels to travel. Sled was an option for people travelling to snow-covered regions. Moreover, it was a hassle to travel even to a short distance as it consumed too much time.
However, with the changing times and revolutionary technology, travelling has become one of the easiest things to do. There are so many new ways and means to travel that the travel game has changed drastically.
We can board a variety of vehicles now to travel such as bus, train, truck, aeroplane, submarine, hovercraft, and more. You can reach a place far away within no time thanks to all these transport options.
Further, there are no barriers now. You can use online maps and translators when travelling to a different city or country to help you. Cab service and food service is readily available too. Thus, travelling is very easy now thanks to technology.
Ճանապարհորդություն. Հետո ընդդեմ հիմա Ճամփորդությունները զգալիորեն փոխվել են տեխնոլոգիայի շնորհիվ։ Նախկին օրերին հեշտ չէր ճանապարհորդել։ Այն ժամանակ ոտքով կամ կենդանիներով ճանապարհորդելը միակ տարբերակն էր։ Նավերը նույնպես տարբերակ էին, բայց դրանք չափազանց ռիսկային էին:
Ավելին, մարդիկ ճանապարհորդելու համար օգտագործում են ցուլեր, ձիերի սայլեր և նույնիսկ ուղտեր։ Սահնակը տարբերակ էր ձյունածածկ շրջաններ մեկնողների համար: Ավելին, դժվարություն էր նույնիսկ կարճ հեռավորության վրա ճանապարհորդելը, քանի որ դա չափազանց շատ ժամանակ էր խլում:
Այնուամենայնիվ, փոփոխվող ժամանակների և հեղափոխական տեխնոլոգիաների հետ մեկտեղ ճանապարհորդելը դարձել է ամենահեշտ գործերից մեկը: Ճամփորդելու այնքան նոր ուղիներ և միջոցներ կան, որ ճամփորդական խաղը կտրուկ փոխվել է:
Այժմ մենք կարող ենք նստել տարբեր տրանսպորտային միջոցներ՝ ճանապարհորդելու համար, ինչպիսիք են ավտոբուսը, գնացքը, բեռնատարը, ինքնաթիռը, սուզանավը, օդանավը և այլն: Տրանսպորտի այս բոլոր տարբերակների շնորհիվ դուք կարող եք կարճ ժամանակում հասնել հեռու տեղ:
Ավելին, այժմ խոչընդոտներ չկան։ Դուք կարող եք օգտագործել առցանց քարտեզներ և թարգմանիչներ այլ քաղաք կամ երկիր ճանապարհորդելիս՝ ձեզ օգնելու համար: Տաքսի ծառայությունը և սննդի սպասարկումը նույնպես մատչելի են: Այսպիսով, ճանապարհորդելն այժմ շատ հեշտ է տեխնոլոգիայի շնորհիվ։
Conclusion of Travelling Essay
All in all, travelling can be a fun and learning experience for everyone now. Moreover, with technology, you can travel to any corner of the world without having to worry about barriers of language, distance, and more. Everyone must travel at least once in their life to enjoy an unforgettable experience.
Ճամփորդական էսսեի եզրակացություն Ընդհանուր առմամբ, ճանապարհորդությունը կարող է զվարճալի և ուսուցման փորձ լինել բոլորի համար այժմ: Ավելին, տեխնոլոգիայի շնորհիվ դուք կարող եք ճանապարհորդել աշխարհի ցանկացած անկյուն՝ առանց անհանգստանալու լեզվական խոչընդոտների, հեռավորության և այլնի մասին: Յուրաքանչյուր ոք պետք է իր կյանքում գոնե մեկ անգամ ճանապարհորդի, որպեսզի վայելի անմոռանալի փորձ:
General description of the trip (Ընդանուր բնութագիր ճանապարհորդության մասին)
Reading this essay, I learned that there are types of travel. Traveling can be a «practical» way to relax. It can be fun փորձ it can be a learning experience. There are people who like to travel in mountainous areas and others like places with beaches. This essay talks about the possibilities of travel and how much has changed since then. Traveling can also be refreshing. It teaches you to make new friends, improves your skills, you become more aware of both the world and nature. Everyone should travel at least once in their life to enjoy an unforgettable experience.
Այս շարադտրությունը կարդալով իմացա, որ կան ճանապարհորդության տեսակներ: Ճանապարհորդությունը կարող է լինել և՛ գործնական և՛ հանգստանալու համար: Կարող է լինել զվարճալի և ուսուցման համար փորձ լինել: Մարդիկ կան, որ սիրում են ճանապարհորդել լեռնոտ տարածքներում իսկ մյուսները սիրում են լողափ ունեցող վայրեր: Այս շարադրության մեջ խոսվում է ճանապարհորդության կարևորությունների և ինչքան բան է փոխվել այն ժամանակներից մինչ այսօր: Ճանապարհորդությունը կարող է նաև թարմացնող լինել: Այն սովորեցնում է նաև նոր ընկերներ ձեռք բերել, բարելավում է ձեր հմտությունները և դուք ավելի տեղեկացված եք լինում թե՛ աշխարհից, թե՛ բնությունից: Յուրաքանչյուր ոք պետք է իր կյանքում գոնե մեկ անգամ ճանապարհորդի, որպեսզի վայելի անմոռանալի փորձ:
